منتقی الجمان فی احادیث الصحاح و الحسانابو منصور حسن بن زین الدین، فرزند شهید ثانی، معروف به صاحب معالم، مؤلف کتاب رجالی منتقی الجمان فی احادیث الصحاح و الحسان می‌باشد ۱ - معرفی کتابصاحب معالم در این اثر از میان انواع حدیث، به حدیث صحیح و حدیث حسن اکتفا نموده و این کتاب را به سبک «الدرر المرجان» علامه حلی تألیف کرده است. ایشان در این کتاب، مخصوصاً درباره اخبار، روش دشواری را انتخاب کرده که با توجه بدان، حداکثر اخبار امامیه از اعتبار می افتند. از بین ابواب فقهیه این کتاب که دو جلد، به غیر از عباداتش تدوین نشده است. [۱]
خوانساری، محمدباقر، ترجمه روضات الجنات، ج۳، ص۷۶.
[۲]
صاحب معالم، حسن، منتقی الجمان، صحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری. قم: مؤسسة النشر الاسلامی (التابعة) لجماعة المدرسین، ۱۳۶۲ش، ۳ج، اول/ جاوید، ج۲.
۲ - شیوه نگارشمقدمه کتاب، دربردارنده شرح خصوصیات کتاب و بیان انگیزه مؤلف در تالیف آن است. مؤلف در مقدمه، دوازده فایده در درایه و رجال بیان کرده است که فهرست این فواید دوازده گانه عبارت‌اند از: معنای اقسام چهارگانه حدیث؛ تزکیه و عدم تزکیه راوی به شهادت یک عادل؛ روش‌های اسناد کتب اربعه؛ مشایخ اجازه مؤلف؛ اسناد مشیخه شیخ طوسی در تهذیب الاحکام؛ تمییز مشترکات؛ اسناد مضمره؛ دلالت کثرت روایت اجلا بر وثاقت؛ تعویض اسناد یا عدول از سند روایت به سند اعلی؛ «عدة» در کلام کلینی؛ «محمد بن اسماعیل» در اول اسناد الکافی. ۳ - محتوای کتابمتن کتاب، مشتمل بر دسته بندی روایات کتب اربعه حدیثی از حیث اعتبار سند از «کتاب الطهارة» تا «کتاب الصوم و الاعتکاف» و شرح اسناد و متن این روایات است. این روایات در سه دسته «صحیح در نزد جمیع علما» با رمز «صحی»، «مشهور به صحیح» با رمز «صحر» و «حسن» با رمز «ن» تقسیم شده‌اند و پس از ذکر عنوان «قلت»، مباحث مختلف در ارتباط با متن و سند روایاتی که از نظر مؤلف نیاز به بررسی دارند، مورد بحث قرار می‌گیرد. مباحث مطرح شده در کتاب عبارت‌اند از: بیان نوع سند، تمییز مشترکات، مضمرات، ارجاع ضمیر، تعلیق در اسناد، تحویل در اسناد، خبر موقوف، اصطلاحات، تحریفات و ویژگی‌های کتب اربعه حدیثی. محقق تهرانی در الذریعة ، این فواید رجالی را به طور مستقل در ذیل عنوان الفوائد الرجالیة فهرست نموده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تألیفات رجالی قرن چهاردهم هجری»، تاریخ بازیابی ۹۵/۲/۲۵. سایت اندیشه قم رده‌های این صفحه : آثار صاحب معالم | کتب حدیثی شیعه
|